Binaan Ayat

Apakah sintaksis? Sintaksis ialah bidang ilmu bahasa yang mengkaji proses pembinaan ayat.¹ Sintaksis ialah bidang linguistik yang mengkaji bentuk, struktur, dan pembinaan ayat. Sintaksis juga bermaksud bidang yang mengkaji hukum atau rumus tatabahasa yang mendasari kaedah penggabungan dan penyusunan perkataan atau kelompok perkataan untuk membentuk ayat dalam sesuatu bahasa.² Sintaksis juga adalah ilmu yang mengkaji hukum-hukum yang menentukan cara perkataan digabungkan serta hubungan antara subjek dan predikat untuk menghasilkan ayat yang gramatis dan lengkap. Ringkasnya, sintaksis adalah bidang ilmu yang mengkaji serba-serbi tentang ayat.

Apakah Ayat?

1. Ayat ialah satu atau serangkai perkataan yang disusun untuk menghasilkan sesuatu maksud yang bermakna.

2. Ayat tidak bermakna jika tidak mempunyai makna. Ini kerana, fungsi asas ayat adalah untuk menyampaikan suatu maksud atau mesej.

3. Ayat boleh dituturkan (bahasa pertuturan) atau ditulis (bahasa persuratan).

4. Satu perkataan sudah boleh membentuk ayat. Namun ayat yang lebih kerap digunakan terdiri daripada rangkaian perkataan.

5. Ayat dalam bentuk tulisan perlu mempunyai nokhtah untuk menandakan penamat ayat.

6. Ayat pertuturan pula (atau dalam bentuk ujaran lisan) bermula dengan kesenyapan dan berakhir dengan kesenyapan juga. Ayat lisan yang baik memerlukan intonasi (naik turun nada) supaya si pendengar boleh memahami maksud lisan tersebut dengan lebih baik.

7. Unsur dalam satu-satu ayat ialah klausa, sama ada satu atau lebih klausa. Ayat dengan satu klausa sahaja dinamakan ayat tunggal manakala ayat dengan beberapa klausa disebut sebagai ayat majmuk.

8. Klausa pula terdiri dari Frasa iaitu Frasa Subjek dan Frasa Predikat. Frasa boleh terdiri dari satu perkataan sahaja, iaitu sama ada Frasa Subjek sahaja, atau Frasa Presikat sahaja.

9. Binaan ayat terdiri dari subjek dan predikat. Subjek ialah benda yang hendak diceritakan (diterangkan) manakala predikat pula ialah cerita (keterangan) tentang benda tadi.

10. Susunan biasa ayat ialah subjek mendahului predikat. Dalam ayat songsang pula, proses pendepanan berlaku, iaitu predikat diletakkan di bahagian hadapan.

11. Ayat Dasar ialah ayat yang menjadi dasar atau sumber bagi pembentukan semua ayat lain dalam sesuatu bahasa. Ayat ini menjadi ayat dasar kepada ayat-ayat lain. Ayat dasar mempunyai satu klausa sahaja

Subjek dan Predikat

1. Sesuatu ayat terdiri dari subjek dan predikat.

2. Subjek ialah perkara yang diterangkan (atau yang diceritakan).

3. Predikat pula ialah perkara yang menerangkan (atau menceritakan). Predikat ialah cerita tentang subjek

• Contoh:

  Subjek (Diceritakan)	Predikat (Menceritakan)
  Ali	sedang berlari
  Pak Abu	memanjat pokok
  Kereta merah itu	melanggar kerbau

  Bentuk Ayat

  Ada dua bentuk ayat iaitu:

  1. Ayat Tunggal

  2. Ayat Majmuk

  Ayat Tunggal ialah ayat yang mempunyai satu klausa sahaja.

  Contoh:

  • Bapa saya seorang pensyarah

    • Bapa saya seorang pensyarah = klausa
    • Pola FN + FN
    • Bapa saya = FN. Seorang pensyarah = FN
    • Bapa saya = subjek. Seorang pensyarah = predikat

  Ayat Majmuk ialah ayat yang mempunyai lebih dari satu klausa atau lebih dari satu ayat tunggal dan dihubungkan dengan kata hubung. Antara contoh kata hubung ialah: dan, tetapi, sambil, serta, manakala, kecuali.

  Contoh:

  • Bapa saya seorang pensyarah manakala ibu saya seorang peniaga.

    • Klausa 1 = Bapa saya seorang pensyarah
    • Klausa 2 = ibu saya seorang peniaga
    • Kata hubung = manakala
    • Ada dua cerita (atau dua ayat) dalam ayat majmuk di atas iaitu 'bapa saya seorang pensyarah' dan 'ibu saya seorang peniaga'.
    • Kedua-dua ayat tunggal tersebut digabungkan menjadi satu ayat dengan menggunakan kata hubung 'manakala'.

  ---

  ¹ Nik Safiah Karim, Farid M. Onn, Hashim Haji Musa, dan Abdul Hamid Mahmood. 2008. Tatabahasa Dewan ed. Ketiga. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
  ² Wikipedia